مصاحبه ژورنال علوم انسانی آکادمیک بلوچ با خانم پروانه ریگی تحت عنوان: حقوق زنان بلوچ


خانم پروانه ریگی، از زنان و شخصیتهای برجسته بلوچ در صحنه سیاسی و اجتماعی استان سیستان و بلوچستان، کشاورز نمونه سال 1379 ایران، و دبیر خانه کشاورز شهرستان ایرانشهر میباشند. خانم ریگی طی سفری که به هندوستان داشتند، این فرصت را برای ما فراهم نمودند تا مصاحبه ای حضوری در مورد حقوق زنان بلوچ با ایشان داشته باشیم.

سوال (بلوچ آکادمیست): خانم ریگی، با سلام و درود فراوان بر شما، عنوان مصاحبه "حقوق زنان بلوچ" است. شما میبایست یکی از بهترین افرادی باشید که در زمینه حقوق زنان بلوچ تجربه کافی کسب نموده اید، زیرا که مراحل متفاوتی را در این زمینه طی کرده اید... اما، قبل از اینکه وارد موضوع اصلی شویم، لطفا در یک جمله بفرمایید، آیا کشاورزی آسان است یا خیر؟

جواب (خانم پروانه ریگی): با سلام به خوانندگان و بازدیدکنندگان عزیز و محترم این ژورنال. همچنین با تشکر فراوان از ژورنال علوم انسانی آکادمیک بلوچ.

کشاورزی آسان نیست. اما کار بسیار با ارزشی است. من با توانایی کامل آن را انجام داده ام و به نظر خودم موفق هستم و از این راه زندگی سالمی دارم.

سوال: به نظر شما، علت رعایت نکردن حقوق زنان بلوچ در گذشته و یا حتی حال چه میباشد؟

جواب: ببینید، این مورد بر میگردد به مسئله فرهنگ. در زمان قدیم اعتقاد اکثر مردان بلوچ بر این بود که زنان بلوچ عاجزه و یا ناتوان هستند، که بسیار فکر اشتباهی بود. در آن زمان اگر چه مردان بلوچ ما صاحب فکر و عقل بوده اند، اما متاسفانه از طرفی دیگر فاقد علم و فرهنگ سازنده بوده اند.

زن بلوچ اصولا در جمع مردان حاضر نمیشد، اجازه تحصیل هم داده نمیشد، بیرون از محیط خانه هم حق کار کردن نداشت. اما، امروز زمان تغییر کرده است. دختران بلوچ میتوانند با رعایت اصول اسلامی هم به دانشگاه بروند و هم در خارج از محیط منزل مشغول به کار شوند. بطور مثال، امروزه تعداد زیادی از دختران بلوچ در مقاطع مختلف تحصیلی مشغول به تحصیل هستند، و بر عکس گذشته، حق تصمیم گیری در امور شخصی خود یعنی ازدواج را دارند.

این نکته را نباید فراموش کرد که خیلی از کارهای سخت را مردان نمیتوانند انجام دهند، اما زنان میتوانند. مثلا: تربیت بچه، خانه داری، و حتی کارهای مدیریتی و... پس، زن ناتوان نیست. شخص من، بعنوان مثال، یک زن کشاورز هستم و شاید فکر و کارکردم الگویی بوده برای بسیاری از مردان. از لحاظ فکری و توانایی هم از هیچ مردی کمتر نبوده و نیستم، و گام به گام با مردان بوده ام. یک زن همانطور که گهواره ای را تکان میدهد، همانطور دنیا را میتواند تکان دهد...

خداوند بخشنده، همان فکر و عقلی را که به مرد بخشیده، همان را به "زن جماعت" هم بخشیده است... بنابراین، زن توانمند است.

در زمانهای گذشته، ما زنان بلوچی داشته ایم که شانه به شانه با مردان بلوچ در جنگها و صلحها شرکت داشته اند، ولی متاسفانه، هیچ نام و نشانی از آنها در دست نیست.

در همین بلوچستان ما، در گذشته زنان نمیتوانستند به مسجد بروند، اما امروزه به مسجد میروند، در کلاسهای قرآن، کلاسها و جلسه های اسلامی و اجتماعی هم حضور دارند.

سوال: در صحنه سیاسی و اجتماعی، حضور زنان بلوچ مانند مردان بلوچ (به طور یکسان) مشاهده نمیشود، چرا ؟

جواب: اولا، دختران و یا زنان بلوچ از شرم و حیای بالایی برخوردارند، اما باید به تدریج خود را وارد صحنه سیاسی و اجتماعی کنند.

از طرف دیگر، مردان بلوچ هم باید شرایط را فراهم نموده و عامل تشویق کننده ایی برای حضور زنان بلوچ در صحنه سیاسی و اجتماعی باشند.

سوما، حقیقتا در این منطقه، زنان دیرتر از مردان وارد میدان تحصیل شده اند.

سوال: بعضی از مردان (بلوچ) معتقدند که زن جماعت فقط ساخته شده است برای مدیریت داخل خانه: خانه داری و بچه داری، در این مورد چه نظری دارید ؟

جواب: اشتباهی است بسیار بزرگ. اگر شخصی چنین تفکری دارد، آن شخص بدون شک کوته فکر و کوته بین است. اگر برگردیم به اسلام زمان پیامبر (ص)، نخستین زنی که به اسلام گرایش پیدا کرد، حضرت خدیجه بود: زنی بسیار ثروتمند و توانا. با پیامبر ازدواج کرد و تمام مالش را در راه اسلام خرج کرد. او دوش به دوش و همفکر رسول خدا بود... بعد از فوت خدیجه، پیامبر فرمودند: "با مرگ خدیجه پشتم خالی شد..." توجه فرمایید، این کلمه بسیار با ارزش و پر محتوی برای زنان است.

یا اینکه، حضرت زینب در جنگ کربلا یگانه زنی بود که با اسراء به شام رفت. در شام اولاد رسول خدا را خوارج معرفی کردند، که حضرت زینب با سخنرانی خود نقشه های آنان را خنثی ساخت. و حقیقت بیان شد... که مردم بر علیه یزید برگشتند... و حق و حقوق روشن گردید... اگر زینبی در کار نمی بود، آنوقت زحمات امام حسین هم آشکار نمی شدند. مثالهای مختلفی وجود دارد مانند: حضرت فاطمه و یا دیگر زنان صدر اسلام مانند: رابعه، سمیه، آسیه، و... بنابراین، زن در تمام صحنه ها میتواند حضور داشته باشد و اگر زنان به همان اندازه مردان فرصت به تحصیل و مجهز به علوم اسلامی باشند، به نظر من، بلکه پیشرفت بهتری از مردان خواهند داشت و قادر خواهند بود تا همگام مردان حرکت کنند.

سوال: نظرتان در مورد چند همسری چیست؟

جواب: پیامبر چند همسری را جهت توسعه اسلام برگزیده است و بنابراین، سنت رسول خدا بوده است. مردان بلوچ هم همین اعتقاد را دارند. اما، سوال مهمتر این است که چرا سنتهای دیگر پیامبر را مردان بلوچ به همان اندازه رعایت نمیکنند؟ اگر پیامبر چند همسر داشته، ولی قادر به رعایت عدالت بین آنان بوده است، در حالیکه، مردان ما قادر نیستند که عدالت بین زنان خود را بطور یکسان رعایت کنند.

سوال: عدم ثبت محضری ازدواج در بلوچستان، اخیرا توسط یک دختر وبلاگ نویس بلوچ (بانوکانی توار) مطرح شده بود که بسیار موضوعی جالب و قابل بحث میباشد. شما در این مورد چه میفرمایید؟

جواب: موافق هستم، این مورد قبلا وجود داشته است. اما، نباید فراموش کرد که اگر در گذشته ازدواجها ثبت محضری نمیشدند، ولی چندین نفر، بعنوان شاهد حضور داشتند، و جالبتر اینکه حرف و قول مرد بلوچ در گذشته خود بعنوان یک سند بشمار میرفته. اما، امروزه این طور نیست و این مورد هم کمرنگتر شده است. برای از بین بردن این مشکل، دختران و زنان بلوچ باید مطالعات و تحصیلات خود را افزایش دهند تا حق و حقوق آنان در هیچ مرحله ای پایمال نگردد.

سوال: نظرتان در مورد طلاق یا به عبارت روشنتر، "سه طلاقه" چیست؟

جواب: در این مورد اطلاعات زیاد مذهبی ندارم، اما همین را میدانم هنگامی که این اتفاق رخ میدهد، زن باید حدودا سه تا چهار شاهد داشته باشد، و مرد هم در عالم مستی و دیوانگی نباشد.

علمای مذهبی ما باید اطلاعات دقیق و صحیحی را به مردم بدهند... درسته که حق طلاق را به مرد داده اند، اما مرد نباید از این موضوع سوء استفاده کند.

سوال: نظرتان درباره روابط دختر و پسر قبل از ازدواج چیست؟

جواب: به نظر من، بین دختر و پسر با رعایت اصول اسلامی روابط باید باشد تا همدیگر را بهتر بشناسند و با همدیگر آشنایی داشته باشند... مردان بلوچ هم باید خودشان را صادقانه و مردانه معرفی کنند، تا خدایی نخواسته ازدواج تبدیل به ازدواجی ناموفق نشود...

سوال: اگر این فرصت را به شما بدهند تا دوباره بدنیا بیایید، آن وقت چه میکردید!؟

جواب: سوال جالبی است. افسوس، آن طوری که میخواستم در خدمت اسلام و جامعه باشم، نبوده ام. اما، اگر که این فرصت دوباره به من داده شود قطعا بهتر میتوانم در خدمت جامعه ام باشم: فردی موثر و زنی موفقتر...

سوال: و در نهایت، چه پیشنهادی برای دختران و زنان بلوچ دارید؟

جواب: پیشنهادم این است که زنان توانمند هستند. در واقع این زن است که مرد را تربیت میکند. هر مردی بالاخره از مادری زاییده شده، رسول خدا هم مادری داشته و مادر او یک زن بوده است.

دختران بلوچ ما باید راه زنان صدر اسلام را بروند و حسادت و کینه را از بین ببرند. با هم تفاهم داشته باشند و در ازدواج دقت کنند و همدست و همگام در جامعه اسلامی یار و یاور همدیگر باشند.

مادران بلوچ بپاخیزند و گذشته را فراموش کنند. به آینده بنگرند و فرزندانی سالم تحویل جامعه دهند، تا هم خدا و هم رسول خدا و هم بندگان خدا راضی باشند.

دختران عزیز بلوچ هم باید سعی کنند تا تاریخ برای آنها تکرار نشود. احکام اسلام را رعایت کنند، زنی شایسته برای همسر خود، و مادری دلسوز برای فرزندان خود، و زنی نمونه برای جامعه اسلامی خود باشند. و بدانند که تا خود را باور نکنند، باور نخواهند شد. همدست و همگام باشند تا بتوانند با همکاری و همفکری آینده ایی خوب داشته باشند.

"در شیر بودن نر و ماده معنایی ندارد،" پس، دختران و زنان بلوچ باید ثابت کنند که فرقی بین مرد و زن نیست...

من آرزوی خوشبختی برای تمام زنان و دختران بلوچ را از خداوند متعال خواستارم.

بلوچ آکادمیست: خانم پروانه ریگی از اینکه وقت گرانبهایتان را به ما دادید بی نهایت از شما سپاسگزاریم و آرزوی موفقیت و پیروزی را برای شما داریم.

خانم پروانه ریگی: من هم از ژورنال علوم انسانی آکادمیک بلوچ بسیار سپاسگزارم که این فرصت را به من دادند.

سفری که به هندوستان داشتم واقعا جالب بود به این دلیل که با بسیاری از دانشجویان بلوچ دختر و پسر دیدارهایی داشتم و احساس کردم همه آنها مثل فرزندان من هستند، و همچنین از طرف تمام دختران و زنان بلوچ از آقای احمد رضا طاهری، شخصی دلسوز و توانمند تشکر و قدردانی می کنم و امید وارم که در آینده، موفق، و با تمام برادران هم استانی خود به ایران باز گردند و فردی موثر برای کشور، مملکت و اسلام باشند